روزنامه مناقصه و مزایده در ادامه سلسله مقالات مدیریت پروژه عملی، مقاله را با عنوان “مدیریت ریسک ‌های مالی پروژه، ابزارهای تقویت جریان مالی قراردادهای پیمانکاری” در روز یکشنبه مورخ ۱۹/۱۱/۱۳۹۹ به قلم گرشاسب خزائنی منتشر نموده است

معرفی نویسنده

این روزنامه در معرفی نویسنده نوشته است که دکتر گرشاسب خزائنی، هیأت علمی دانشگاه و مدرس حوزه مهندسی مدیریت ساخت و همچنین عضو بنیاد نخبگان و دارای گواهینامه صلاحیت حرفه‌ای مشارکت عمومی‌خصوصی (CP3P) از بانک جهانی هستند. وی سابقه مدیریت و ارائه خدمات مشاوره در زمینه مدیریت قراردادها (به ویژه مشارکت‌های عمومی‌خصوصی) و مدیریت پروژه در سازمان‌های دولتی و شرکت‌های خصوصی در کشور را دارند.

معرفی مقاله

در سال‌های اخیر تغییرات و نوسان شدید قیمت کالاها و تجهیزات، بنیه مالی پیمانکاران را تضعیف کرده است و موجب شده است که سرنوشت مدیریت پروژه‌ها به دلیل وقوع ریسک ‌های مالی شدید پروژه به خطر بیفتد. در اینجا موضوعی که گاه فراموش می‌شود؛ نقش و قدرت کارفرما در مدیریت ریسک‌های مالی پروژه است.

در مدیریت پروژه عملی؛ قانون‌گذار به کارفرما اختیارات و امکاناتی را داده است تا بتواند برای تقویت بنیه مالی پیمانکار کمک کند. در واقع در کنار ابزارهای نظارتی و کنترلی، قانون‌گذار اختیاراتی را نیز به کارفرما داده است که در صورت استفاده صحیح از آن می‌تواند ریسک‌های مالی پروژه را کاهش داده و شانس موفقیت پروژه را به میزان زیادی افزایش دهد.

نقش کارفرما در مدیریت ریسک ‌های مالی پروژه

به هر دلیلی که ریسک‌های مالی پروژه اتفاق بیفتد، این پروژه است که دچار خطر می‌شود بنایراین کارفرما به عنوان مالک پروژه بیش از هر عامل دیگر می‌بایست به کنترل و مدیریت این ریسک‌های مالی توجه نشان دهد. به‌ویژه اگر این ریسک به دلیل عامل خارج از کنترل و اختیارات پیمانکار حادث شده باشد، مانند یک‌ساله اخیر که هزینه‌های کالا یا اجرای کار به دلیل نوسانات شدید بازار، اختلاف معناداری با برآوردهای قرارداد پیدا کرده‌اند.

در واقع پیمانکار براساس هزینه‌های زمان مناقصه وارد قرارداد می‌شود، ولی به دلیل نوسانات قیمت مجبور است هزینه‌هایی به مراتب بالاتر از مبالغ ذکر شده در فهارس‌بهای منظم به پیمان را برای خرید کالا و تجهیزات پرداخت نماید. به عنوان نمونه اگر تغییرات قیمت میلگرد را در یک‌سال گذشته مرور کنیم (تفاوتی ۵۰ درصدی در طول یک‌سال از ۴۲۰۰ تا ۶۴۰۰ تومان) مشاهده می‌شود چه ریسک‌های سنگینی برای پیمانکاران وجود دارد.

در این حالت کارفرما می‌تواند با ابزارهای قانونی و ابتکارات مدیریتی به تقویت بنیه مالی پیمانکار کمک نماید. مثلاً قانون ظرفیت‌هایی را ایجاد کرده است که برخلاف اصول قراردادهای تعهدی، بخشی از مبلغ قرارداد پیش از تحویل کالا یا خدمات و به صورت علی‌الحساب با عنوان پیش‌پرداخت به پیمانکار پرداخت گردد.

درس اموخته های مدیریت ریسک مالی پروژه

در این مقاله، براساس تجارب حاصل از ۱۲پروژه اجرایی انجام شده در یک سازمان توسعه‌ای در جنوب کشور، در سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹، برخی ابزارهای کارفرمایی برای کنترل ریسک‌های مالی پروژه در قراردادهای پیمانکاری معرفی شده‌اند:

برای مطالعه متن مقاله می توانید به سایت روزنامه مناقصه و مزایده در لینک زیر مراجعه نمائید.