یکی از چالش های فهم ترتیبات مشارکت عمومی خصوصی تنوع مکانیزم های پرداخت به شریک خصوصی (سرمایه گذار) می باشد. که عملا درک و کارکردن با قراردادهای مشارکت عمومی خصوصی را برای کارفرمایان دشوار می نماید. این پیچیدگی زمانی سخت تر می شود که مکانیزم های مدیریت ریسک نیز به ابزارهای پرداختی تبدیل و در قرارداد اعمال می شوند.

به همین دلیل دشواری در درک همین پیچیدگی ها است که متاسفانه سرمایه گذارانی که برای شراکت در پروژه های مشارکتی داوطلب شده اند، دچار زیان و پشیمانی می نماید. لذا در این جا به صورت خلاصه مفاهیم اصلی پرداخت ها در مشارکت عمومی خصوصی بیان شده است.

اصول مکانیزم های پرداخت در مشارکت عمومی خصوصی

در قرارداد های مشارکت عمومی خصوصی، بازگشت سرمایه حاصل از سرمایه گذاری می بایست متناسب با عملکرد پروژه باشد و حاصل از ارزش پولی (VFM) ناشی از قرارداد باشد. لذا عموما بهای قابل پرداخت به شریک خصوصی شامل سه بخش مجزا است که با عنوان بهای ظرفیت (Capacity Fee)، بهای تولید (Production Fee) و بهای انتقال شناخته می شود.

مکانیزم پرداخت بهای ظرفیت

در واقع بهای ظرفیت یک نوع بهای آمادگی (Availability Fee) است که به عنوان ضمانت برای هزینه های سرمایه گذاری در مقابل فراهم کردن امکان تولید پرداخت می شود. لذا این بهای پرداخت نمی شود مگر در شرایطی که خریدار محصول امکان دریافت خدمات تولیدی را ندارد و یا شریک عمومی تعهدات خود را به نحوی صورت نداده است که امکان تولید وجود داشته باشد. در این حالت شریک خصوصی می تواند ادعای دریافت بهای ظرفیت نماید که بر اساس سهمی از درآمد قابل تصور برای تولید با ظرفیت اسمی ایجاد می گردد.

مکانیزم پرداخت بهای تولید

بهای تولید مبلغی است که در مقابل دریافت خدمات و یا محصولات بایست به شریک خصوصی پرداخت شود. لذا محاسبه ان بسیار راحت و سر راست است، فقط کافی است که ابزار اندازه گیری مناسب در محل تحویل محصول نصب نموده باشد. پس می توان با اندازه گیری محصول تحویل، و ضرب ان در قیمت تعرفه مورد توافق، مبلغ بهای تولید را محاسبه و پرداخت نمود.

مکانیزم پرداخت بهای انتقال

محاسبه بهای انتقال در قراردادهای مشارکت عمومی خصوصی یکی از چالش های جدی است که عدم ارزیابی دقیق آن می تواند از طرفی موجب کاهش انگیزه بخش خصوصی برای مشارکت شده و یا از سوی دیگر موجب مفسده و اتلاف منافع عمومی شود.

اصل اولیه در محاسبه بهای انتقال، جبران هزینه های سرمایه گذاری تا زمان خاتمه قرارداد و سود های پیش بینی شده در مدل مالی است. پس شاید ساده ترین روش مراجعه به مدل مالی قرارداد است. البته باید توجه داشت که سرمایه پذیر احتمالا منابع لازم برای پرداخت این مبلغ را نداشته و به درامدهای طرح به عنوان منبع جبران توجه دارد. لذا ارزش روز داریی ها و قابلیت بهره برداری از طرح در نحوه محاسبه و پرداخت آن بسیار تاثیر گذار است.